Gia đình Cody Briggs và Monique McHale bắt đầu xây ngôi nhà mơ ước ở vùng ngoại ô phía đông nam Perth vào năm 2020. Nhưng thi công chậm trễ, chi phí tăng vọt và thị trường nhà thuê đắt đỏ buộc họ phải mua một căn khác trước khi Monique sinh đứa con đầu lòng.

Họ đang phải chi 70% thu nhập để trả tiền vay mua nhà hàng tháng. Briggs nói không lâu nữa sẽ đến lúc mất khả năng trả nợ đúng hạn. "Tôi khá căng thẳng, cố gắng không nghĩ về nó", anh nói.

Theo Cục Thống kê Australia (ABS), giá trị trung bình của khoản vay mua nhà (đối với nhà mua để ở) là 580.000 USD vào tháng 6/2023. Có hàng nghìn khoản vay thế chấp lãi suất cố định sắp hết hạn khiến số tiền phải trả mỗi tháng của nhiều người chuẩn bị tăng vọt.

Nghiên cứu mới của công ty khảo sát người tiêu dùng Finder cho biết lãi suất tăng đang khiến các chủ nhà mua bằng tiền vay ngân hàng ở Australia chật vật. Cụ thể, 39% chủ sở hữu - tương đương gần 1,3 triệu hộ gia đình - cho biết họ đã gặp khó khăn trong việc thanh toán khoản vay mua nhà hàng tháng.

Cùng với đó, cứ bảy chủ sở hữu căn nhà duy nhất để ở thì có một người lo lắng nguy cơ phải bán đi, tương đương với 515.000 hộ gia đình. Nhóm người mua để đầu tư cũng chịu áp lực không nhỏ, với 2 trong 5 (40%) nhà đầu tư đang vật lộn để theo kịp lãi vay tăng và lo lắng sẽ phải bán bất động sản.

Richard Whitten, chuyên gia của Finder cho biết những người đi vay đang trải qua một cú sốc tài chính lớn sau khi lãi suất tăng không ngừng trong năm qua. "Nhiều người đã rút lại tất cả các khoản chi tiêu không cần thiết. Họ không còn tiền để góp vào khoản thế chấp. Họ cảm thấy không có nhiều lựa chọn ngoài việc bán hoặc mất nhà", ông nhận định

Tương tự, nghiên cứu của Roy Morgan vừa công bố cho biết 1,5 triệu, tương đương 29%, người đi vay có nguy cơ gặp khó khăn trả nợ vào tháng 7/2023, cao hơn mức của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Số người vay mua nhà gặp khó để trả nợ đã tăng đều đặn kể từ khi Ngân hàng trung ương Australia (RBA) bắt đầu đợt tăng lãi từ tháng 5/2022. CEO Roy Morgan Michele Levine cho biết tác động thực sự được cảm nhận rõ ràng khi mọi người mất việc làm trong lúc lạm phát tăng. "Tôi không thấy bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy căng thẳng trả nợ sẽ biến mất hoặc giảm bớt", bà nói.

Một số lượng lớn hơn các nhà đầu tư bất động sản cũng có thể tìm cách rời khỏi thị trường. Cuộc khảo sát của Finder cho thấy gần 900.000 nhà đầu tư có thể phải rao bán bất động sản.

"Hai phần ba (64%) số người sở hữu bất động sản đầu tư có thu nhập dưới 80.000 USD mỗi năm", ông Whitten cho biết. Chuyên gia nói thực tế chỉ có 7% kiếm được hơn 180.000 USD một năm. Mặc dù tài sản của nhà đầu tư có thể rất có giá trị nhưng họ cần tiền mặt để trả tiền vay mỗi tháng.

"Các nhà đầu tư sẽ cố gắng chuyển chi phí trả nợ sang cho người thuê bằng cách tăng giá nhưng đó là một sự cân bằng mong manh", ông giải thích.

Hơn 3.000 ngôi nhà sẽ được bán đấu giá trong ba tuần tới. Nhà kinh tế Anne Flaherty của PropTrack dự báo một phần trong đó là những người bị ảnh hưởng nặng nề bởi lãi suất.

S&P Global Ratings cho biết số hộ gia đình Australia chậm trả nợ vay thế chấp từ một tháng trở lên đã tăng ở mọi bang và vùng lãnh thổ. Đường dây Trợ giúp Nợ Quốc gia đã ghi nhận số lượng cuộc gọi tăng gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái.

Chuyên gia cố vấn tài chính Suzanne Long công ty Vinnies WA, cho biết chưa từng thấy tình cảnh này trong 12 năm hành nghề. Bà cho biết chi phí sinh hoạt tăng từ tiền chợ, xăng dầu, bảo hiểm và sau đó là lãi vay mua nhà làm một số người tiêu hết tiền tiết kiệm.

"Không ai muốn mất nhà. Họ rất căng thẳng, chúng tôi có những khách hàng có ý định tự tử. Không ai thích gọi điện thoại và chia sẻ về vấn đề tài chính, đó là điều cấm kỵ", bà Suzanne nói

Ông Whitten của Finder khuyến cáo người vay tìm hiểu xem họ đủ điều kiện nhận trợ cấp nào trong khi cân nhắc các lựa chọn. "Hãy thẳng thắn với bên cho vay về những khó khăn của bạn trước khi bắt đầu mất khả năng trả nợ", ông nói./.